တန့်ယန်း မြို့ပေါ်မှာ ဒုက္ခသည်တွေ ခိုလှုံနိုင်ဖို့ အတွက် ကူညီပေးနေတဲ့ ပြည်နယ်လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် ဦးစိုင်းစံစိန် က “မိသားစုလိုက်တွေ ပါတယ်၊ နေ့တိုင်းကို မြို့ပေါ်တက်လာနေကြတယ်၊ သက်ကြီး ရွယ်အိုတွေ၊ အမျိုးသမီးတွေနဲ့ ကလေးတွေများတယ်၊ လူတွေက အရမ်းများလာတဲ့အတွက် အခုနေရာထိုင်ခင်းအတွက် ကျနော်တို့ ပြင်ဆင်ပေးနေပါတယ်”လို့ ဧရာဝတီကို ပြောပါတယ်။
ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်း တန့်ယန်းမြို့နယ်ထဲမှာ မတ်လ၂၈ ရက်နေ့ကတည်းက နှစ်ဘက်တပ်တွေအကြား တိုက်ပွဲတွေဖြစ်ပွားခဲ့တာပါ။ နှစ် ကူးသင်္ကြန် ရက်တွေဖြစ်တဲ့ ဧပြီ ၁၅၊ ၁၆ ရက်တွေမှာ အမြောက်တွေကိုပါ အသုံးပြုလာပြီး ဒေသခံရွာတွေထဲကိုပါ ကျမှန်ပေါက် ကွဲတဲ့ အခြေအနေတွေအထိ ဖြစ်လာတာကြောင့် ဒေသခံတွေဟာ စိုးရိမ်ပြီး စစ်ဘေးရှောင်ဖို့ နေ့စဉ်လို တန့်ယန်း မြို့ပေါ် ကို တက် လာကြတာဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။
တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ပွားရာ အနီးဝန်းကျင်ရှိ လွယ်လန်း၊ လွယ်စေး၊ ကုန်းကော်၊ ကောင်းဆိုင်း၊ ပါဖန်၊ လွိုင်ပု၊ နမ့်လွတ် စတဲ့ ကျေးရွာဒေသခံတွေက စစ်ဘေး ရှောင်ဖို့အတွက် တန့်ယန်းမြို့ပေါ်ကို ထွက်ပြေးကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။
စစ်ဘေးခိုလှုံသူ လွယ်စေး ကျေးရွာအုပ်စုက ရွာခံတဦးက“အဝေးကြီးတွေကနေ လှမ်းပစ်နေကြတာ၊ ရွာထဲကို လက်နက်ကြီးကျလို့ အိမ်နှစ်လုံးပျက်စီးသွားတယ်၊ ပစ်တာတွေက မရပ်ဘူး၊ တောထဲဆင်း အလုပ်လုပ်လို့လည်း မရတော့ဘူး၊ အိမ်မှာနေလဲ ထမင်းကို ကောင်းကောင်းစားလို့မရဘူး၊ ဘယ်အချိန် လက်နက်ကြီး ကျလာမလဲ ဆိုပြီး၊ သူတို့တွေရှိလို့ ပိုက်ဆံတကျပ်ပိုမရပေမယ့် သူတို့တွေ စစ်ဖြစ်ရင် ကျမတို့က အရင်ဆုံး ဘဝပျက်ရတာပဲ”လို့ ပြောပါတယ်။
လက်ရှိအချိန်မှာ တန့်ယန်းမြို့ အမှတ် ၄ ရပ်ကွက်ထဲမှာရှိတဲ့ အောင်မင်္ဂလာ ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာခိုလှုံနေတဲ့ ဒုက္ခသည် ၄၅၀ ကျော် ရှိနေပြီး မြို့ပေါ်ရှိ တခြားရပ်ကွက်တွေမှာ သွားရောက်ခိုလှုံနေတဲ့ လူတွေနဲ့ ပေါင်းရင် ၁၀၀၀ အထက်မှာရှိတယ်လို့ ဦးစိုင်းစံစိန် က ပြောပါတယ်။
နောက်ထပ်ရောက်လာမယ့် ဒုက္ခသည်တွေနေထိုင်ဖို့ နေရာအသစ်ပြုလုပ်ပေးနိုင်ဖို့အတွက် လူမှုကူညီရေးအဖွဲ့တွေနဲ့ နိုင်ငံရေး ပါတီ တွေ စုပေါင်းပြီး သောကြာနေ့ညနေက အရေးပေါ် အစည်းအဝေးတရပ် လုပ်ခဲ့ကြတယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။
ရောက်ရှိနေတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေရဲ့ စားဝတ်နေရေး အတွက်ကိုတော့ မြို့ခံအာဏာပိုင်အဖွဲ့၊ ဒေသခံ အစိုးရစစ်တပ်၊ NGO အဖွဲ့၊ လူမှုကူညီရေး အသင်းတွေ၊ ပုဂ္ဂလိက အလှူရှင်တွေနဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေက လှူဒါန်း ထောက်ပံ့ပေးနေတယ်လို့ ဒုက္ခသည်တွေကို ကူညီ ပေးနေတဲ့ ပုဂ္ဂလိက အလှူရှင်တွေက ပြောပါတယ်။
တန့်ယန်းမြို့နယ်ထဲက SSA-N တပ်ဖွဲ့တွေ လှုပ်ရှားနေတဲ့ လွယ်လန်းနဲ့ လွယ်စေး တပ်စခန်း ၂ ခုကို ခေတ္တ ဆုတ်ခွာပေးဖို့ အရှေ့မြောက်ပိုင်းတိုင်း စစ်ဌာနချုပ်တိုင်းမှူး ဗိုလ်ချုပ် အောင်စိုးက မတ်လ ၂၅ ရက်နေ့ လားရှိုးမြို့ ရွှေလီရိပ်သာမှာ SSA-N တာဝန်ရှိသူတွေ နဲ့ တွေ့ဆုံတုန်းက ပြောဆိုခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ SSA-N က တပ်စခန်းတွေ ဆုတ်ခွာပေးခြင်း မရှိတဲ့အတွက် မတ်လ ၂၈ ရက် နေ့က စတင်ပြီး တိုက်ပွဲတွေ ဆက်တိုက် ဖြစ်ပွားခဲ့တာလို့ သိရပါတယ်။
သင်္ကြန်အကျနေ့က တန့်ယန်းမြို့နယ် မိုင်းကောင်း ကျေးရွာအုပ်စု နမ့်လောင်း ကျေးရွာအနီးက ချီတက်သွားတဲ့ အစိုးရ စစ်ကြောင်း ခြေလျင် တပ်ရင်း(ခလရ) ၂၉၁ မှာ မိုင်းထိသွားပြီး SSA-N ပြောက်ကျား တပ်ဖွဲ့တွေရဲ့ချောင်းမြောင်း ပစ်ခတ်တာကို ခံလိုက်ရလို့ ဒေသခံ ရွာသားတွေ ကူးသန်းသွားလာတဲ့ လမ်းတွေကို ပိတ်ဆို့ပြီး ရွာသူရွာသားတွေကို မေးမြန်းရိုက်နှက်တာမျိုးတွေ ရှိတယ်လို့ နမ့်လောင်း ရွာခံ တဦးက ပြောသည်။
“စစ်တပ်က လမ်းပေါ်မှာလာတဲ့ ဆိုင်ကယ်တွေ အကုန်သော့တွေ သိမ်းထားပြီး ယောကျာ်းလေးတွေရော မိန်းကလေးတွေရော ဝမ်း လျား မှောက်ခိုင်းပြီး ရှမ်းစစ်တပ်တွေ ဒီနားသွားလာနေတာ မင်းတို့ရွာသားတွေ မသိဘူးလား ဆိုပြီးမေးတယ်၊ ကန်တယ်၊ ရိုက် တယ်၊ စိတ် ကျေနပ်လောက်မှ ပြန်လွှတ်တယ်၊ အခုသူတို့ နှစ်ဘက်တပ်တွေ အပြင်မှာလှုပ်ရှားနေကြတော့ ရွာခံတွေက တောထဲ ထွက် အလုပ်လုပ်လို့ကို မရတော့ဘူး”လို့ နမ့်လောင်း ရွာခံက ဧရာဝတီကို ပြောပြပါတယ်။
တန့်ယန်းမြို့ပေါ်ကို လာရောက်ခိုလှုံကြတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေက နှစ်ဘက်တိုက်ပွဲတွေကြောင့် နောက်ထပ် ရောက်လာမယ့် လူတွေ လည်း ရှိသေးကြောင်း ပြောဆိုကြပါတယ်။
တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှု အခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နှစ်ဘက်တပ်တွေကို ဧရာဝတီက ဆက်သွယ်မေးမြန်းဖို့ ကြိုးစားပေမယ့် မရရှိခဲ့ပါဘူး။
အစိုးရနဲ့ SSA-N အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး လက်မှတ်ရေးထိုးထားပေမယ့် အစိုးရဘက်ကလိုက်နာမှု မရှိကြောင်း၊ ၎င်းတို့ရဲ့ စီးပွားရေး လမ်းကြောင်းနဲ့ ‘ဝ’ ပြည် သွေးစည်း ညီညွှတ်ရေး တပ်မတော်(UWSA) တို့အကြား စီးပွားရေး၊ စစ်ရေး မဟာမိတ်အဖြစ် အသုံးပြုနေ တဲ့ သံလွင်မြစ် အနောက်ခြမ်းက လှုပ်ရှားနယ်မြေတွေကို အစိုးရက ဝင်ရောက်စိုးမိုးနိုင်ဖို့ ကြိုးစားနေတာ ဖြစ်ကြောင်း SSA-N ပြော ရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဗိုလ်မှူးစိုင်းလှ အခုလဆန်းပိုင်းက ဧရာဝတီ ရဲ့ မေးမြန်းမှုကို ဖြေဆိုထားပါတယ်။
“သူတို့က ခဏဖယ်ပေးပါဆိုပြီး ပြောတယ်၊ အရင်ကလည်း ဖယ်ပေးခဲ့ဖူးတဲ့ နေရာတွေရှိတယ်၊ ကိုယ်က ဖယ်ပေးပြီးရင် သူတို့က တပ်စွဲထားလိုက်တယ်၊ ပြန်ဖယ်မပေးတော့ဘူး၊ ဒါကြောင့် အခုမဖယ်ပေးတော့တာ”လို့ ဗိုလ်မှူး စိုင်းလှ က ပြောပါတယ်။
အခု ဖြစ်ပွားတဲ့ တိုက်ပွဲတွေဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ် ဇွန်လ ၂၂ ရက်က မန္တလေးမြို့မှာ အစိုးရနဲ့ ပြည်ထောင်စု အဆင့် အပစ်အခတ် ရပ်စဲ ရေးအတွက် သဘောတူညီချက် ရထားပြီးနောက်ပိုင်း ဖြစ်ပွားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အောက်တိုဘာလ အတွင်းကလည်း လားရှိုးမြို့မှာ ဆွေးနွေးခဲ့ပြီး စစ်ရေး တင်းမာမှု အခြေအနေကို မဖြေရှင်းဘဲ ချန်ခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။
SSA-N ဟာ အခုနှစ်ဆန်းပိုင်းက အစိုးရနဲ့ အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေး သဘောတူညီထားပြီး မိုင်းရှူး၊ မိုင်းယန်း၊ တန့်ယန်း၊ ကျေးသီး၊ လားရှိုး၊ သီပေါ၊ နမ့်ဆန်၊ မိုးမိတ် စတဲ့ ဒေသတွေမှာ လှုပ်ရှားနေတဲ့ အဖွဲ့လည်း ဖြစ်ပါတယ်။
http://burma.irrawaddy.org/archives/37903